امروزه با پیشرفت علم پزشکی، روش‌های زیادی به منظور پیشگیری از بارداری در دنیا به وجود آمده است. یکی از روش‌های بسیار قدیمی، اما متداول برای این منظور استفاده از قرص ضد بارداری، اورژانسی یا همان لوونورژسترول نام دارد.
قرص لوونورژسترول تاکنون توانسته از بارداری بسیاری از زوجین به صورت ناخواسته جلوگیری کند؛ از همین رو معمولاً اولین راهی که برای پیشگیری از بارداری به ذهن زوجین می‌رسد، مصرف قرص لوونورژسترول است. در رابطه با مصرف قرص اورژانسی نکات زیادی وجود دارد، رعایت این نکات می‌تواند روی کارایی این قرص، تأثیرات بسیاری بگذارد. در این مطلب تصمیم داریم شما را با نحوه مصرف، عوارض و نکات مربوط به مصرف قرص‌های ضدبارداری یا همان قرص‌های اورژانسی آشنا کنیم. همراه ما باشید!
قرص اورژانسی ضد بارداری
آشنایی با قرص اورژانسی
قرص‌های اورژانسی یا ضد بارداری که لوونورژسترول نام دارند، برای پیشگیری و کنترل بارداری مورد استفاده قرار می‌گیرند. این قرص‌ها برخلاف قرص‌های معمولی ضد بارداری، برای مصرف روزانه و معمول مناسب نیستند.
استفاده از این قرص‌ها تنها در مواقعی که شما شرایط مناسبی برای کنترل بارداری ندارید، مناسب است. زمانی که نمی‌توانید از کاندوم استفاده کنید و رابطه جنسی بدون محافظ انجام می‌دهید، می‌توانید برای جلوگیری از بارداری قرص لوونورژسترول استفاده کنید.
همانطور که می‌دانید، بارداری با به هم رسیدن اسپرم‌ها و تخمک‌ها به یکدیگر صورت می‌گیرد. با این وجود بعد از هر رابطه جنسی امکان بارداری زن وجود دارد؛ از همین رو باید در صورت عدم تمایل به بارداری، زوجین از روش‌های جلوگیری استفاده کنند. برای مثال استفاده از کاندوم راهی مناسب است؛ اما در بسیاری از مواقع دسترسی به کاندوم در لحظه برای رابطه امکان‌پذیر نیست. حتی ممکن است که کاندوم سوارخ باشد و مایع منی وارد رحم شود، در چنین حالتی باید از قرص‌های اورژانسی استفاده کنید.
نحوه عمکلرد قرص اورژانسی
حجم قابل‌توجهی از هورمون‌های زنانه در قرص لوونورژسترول وجود دارد و با استفاده از همین هورمون‌ها از آزاد‌سازی تخمک‌ها جلوگیری می‌شود. تخمک‌های بارور شده در صورت استفاده از این قرص درون رحم قرار نمی‌گیرند.
برخی از افراد این قرص‌ها را با نام قرص صبح روز بعد هم می‌شناسند؛ چرا که بعد از رابطه جنسی پرخطر و محافظت نشده تا ۷۲ ساعت بعد برای پیشگیری از بارداری باید از قرص‌های اورژانسی استفاده شود. به یاد داشته باشید که این قرص‌ها برای پیشگیری دائمی و منظم از بارداری مناسب نیستند و شما برای این منظور باید از کاندوم، قرص LD و دستگاه IUD طبق نظر پزشک زنان استفاده کنید.
رابطه قرص اورژانسی و پریود
مصرف قرص‌های اورژانسی عوراض خاصی روی پریود دارد. مصرف این قرص باعث تجربه یک پریود غیر معمول می‌شود. البته که اثرات و عوارض قرص اورژانسی بر پریود با توجه به بدن فرد متفاوت بوده و شرایط جسمی افراد بر بروز عوارض تأثیرگذارند. با این حال از جمله عوارض جانبی قرص‌های اورژانسی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
تأثیر روی PMS
قرص‌های اورژانسی روی PMS یا همان سندروم پیش از قاعدگی تأثیرات زیادی می‌گذارند. این قرص‌ها دوره پی‌ام‌اس بدتری را برای فرد رقم می‌زنند. در این دوره فرد با افسردگی مزمن‌تر، درد‌های شکمی بسیار زیاد، تهوع، سردرد و گیجی بیشتری مواجه خواهد شد.
لکه بینی
برخی از افراد نسبت به لکه بینی قبل از پریود در اثر مصرف این قرص‌ها معترض بوده‌اند. از جمله عوارض قرص اورژانسی بر پریود می‌توان به دیدن لک خون از یک هفته قبل از پریودی اشاره کرد.
پریود زودتر از موعد
در برخی افراد پریود زودتر از موعد در اثر مصرف این قرص‌ها مشاهده شده است؛ یعنی با استفاده از این قرص‌ها امکان اینکه یک هفته قبل از موعد همیشگی پریود شوید، وجود دارد. شاید برای شما هم جالب باشد که بدانید دیر یا زود پریود شدن در اثر مصرف قرص‌های اوژانسی معمولاً به زمان مصرف آن وابسته است. برای مثال اگر در سه هفته اول چرخه پریود از قرص‌های اورژانسی استفاده کنید، پریود زودرس را تجربه خواهید کرد.
پریود دیرتر از موعد
تأخیر در پریودی هم از عوارض بسیار شایع مصرف قرص‌های اورژانسی به شما می‌رود. در صورت مصرف قرص‌های اورژنسی در دوره تخمک‌گذاری، پریود شما دیرتر از موعد و سیکل همیشگی اتفاق می‌افتد. اگر پریود شما بیشتر از یک هفته از سیکل همیشگی عقب افتاد، بهتر است تست بارداری بدهید.
خونریزی زیاد
وجود هورمون‌های فراوان در قرص‌های اورژانسی، تغییر هورمون‌ها را به همراه دارد؛ از همین رو ممکن است شما در دوره‌های بعدی پریودتان با خونریزی زیادی مواجه شوید. خونریزی زیاد تا دو دوره بعدی پس از مصرف رخ می‌دهد. با این حال اگر مجدداً در دوره‌های بعدی هم خونریزی بیش از اندازه داشتید، حتماً باید به یک پرشک زنان مراجعه کنید.
پریود‌های بلندمدت
از ارتباط قرص اورژانسی و پریود می‌توان به پریود‌های طولانی اشاره کرد. این از عوارض جانبی مصرف قرص‌های اورژانسی است و برای برخی از افراد دوره پریودی حتی تا ۱۰ روز به طول می‌انجامد.
نحوه مصرف قرص اورژانسی و نکات آن
نحوه مصرف قرص اورژانسی و نکات آن
نکاتی در رابطه با مصرف قرص‌های اورژانسی وجود دارد. از جمله این نکات می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- قبل از مصرف قرص، از عدم بارداری خود اطمینان پیدا کنید.
- با مصرف این قرص‌ها، دوره پریودی شما با تأخیر یک هفته‌ای شروع می‌شود.
- آزمایش بارداری زمانی ضروری است که ۳ تا ۴ هفته پس از مصرف قرص، پریود نشده باشید.
- در صورتی که پریود شما حداکثر دو هفته طول بکشد، باید آزمایش بارداری دهید.
- با بروز درد‌های شکمی ۳ تا ۵ هفته پس از مصرف قرص باید حتماً به پزشک زنان مراجعه کنید؛ چرا که امکان حاملگی خارج از رحم یا سقط جنین وجود دارد.
- استفاده از قرص‌های اورژانسی با دوز بالا، تأثیرات آن را افزایش نمی‌دهد.
- امکان اینکه مواد موجود در قرص‌ها بعد از مصرف به شیر مادر وارد شود، وجود دارد؛ از همین رو مادران شیرده باید با احتیاط از این قرص‌ها استفاده کنند.
- در صورت حساسیت به ترکیبات موجود در این قرص، قبل از مصرف با یک پزشک مشورت کنید.
- هر گونه عوارض و تأثیر روی کبد و کلیه در اثر مصرف این قرص شایعه‌ای بیش نیست؛ چرا که تا به حال تحقیقی در این مورد صورت نگرفته است.
- استفاده از این قرص برای دختران زیر ۱۷ سال مناسب نیست.
- این قرص‌ها باید در دمای ۱۵ تا ۳۰ درجه سانتی‌گراد یا ۵۹ تا ۸۶ درجه فارنهایت نگهداری شوند. به هیچ عنوان نباید این قرص‌ها در دسترس کودکان یا در معرض گرما و رطوبت قرار گیرند.
چه موقع باید قرص اورژانسی مصرف کرد؟
به منظور تأثیرگذاری حداکثری این قرص برای جلوگیری از بارداری ناخواسته، بهتر است که قرص در سریع‌ترین زمان ممکن و پیش از ۷۲ ساعت بعد از داشتن رابطه جنسی پر خطر و محافظت نشده، مصرف شود. میزان تأثیر لوونورژسترول رابطه مستقیمی با مدت زمان مصرف آن پس از رابطه جنسی پرخطر دارد؛ یعنی هر اندازه این مدت زمان بیشتر شود، قرص تأثیرات کمتری خواهد داشت. در صورتی که قبل از سه روز پس از رابطه جنسی پرخطر از قرص لوونورژسترول استفاده کنید، احتمال بارداری شما تا ۹۸ درصد کاهش پیدا می‌کند.
نکته دیگر در مورد مصرف قرص‌های اورژانسی آن است که تأثیر آن تنها سه روز در بدن فرد باقی می‌ماند؛ از همین رو اگر بعد از سه روز رابطه جنسی پرخطر داشته باشید، امکان بارداری شما وجود خواهد داشت. با توجه به این مسأله باید حتماً از روشی مطمئن که بتواند از بارداری ناخواسته جلوگیری کند، استفاده کنید. در صورتی که دو ساعت بعد از خوردن قرص، حالت تهوع یا استفراغ داشتید، باید دوز مصرفی خود را تغییر دهید. نداشتن زمان کافی برای ورود قرص به سیستم گردش خون نشانه‌هایی مانند تهوع و استفراغ را در پی دارد.
تأثیرات قرص اورژانسی در دوره شیردهی
نکته قابل توجه این است که خانم‌ها بلافاصله پس از زایمان می‌توانند مجدداً باردار شوند. حتی اگر خانمی در دوره شیردهی باشد هم این امکان وجود دارد. پریود شدن یا نشدن خانم‌ها پس از بارداری هم ربطی به این موضوع نخواهد داشت. از آن جایی که بین هر بارداری باید دو سال فاصله وجود داشته باشد، در صورت بارداری مجدداً مادر پس از زایمان، آسیب‌های بسیاری به بدن او وارد خواهد شد؛ از همین رو مادر باید در دوران شیردهی روشی برای پیشگیری از بارداری ناخواسته انجام دهد.
در دوره شیردهی بهتر است که مادر تا حداقل یک ماه بعد از زایمان از قرص‌هایی مانند پروژسترون یا آی یو دی برای جلوگیری از بارداری زودهنگام استفاده کند. ضمن اینکه مصرف قرص‌های اورژانسی در زمان شیردهی محدودیتی ندارد. در این دوره و پس از یک رابطه جنسی محافظت نشده، مادر می‌تواند با خوردن ۱٫۵ میلی‌گرم لوونورژسترول از یک بارداری زودهنگام و ناخواسته جلوگیری کند.
قرص اورژانسی چه عوارضی روی بدن دارد؟
عوارض قرص اورژانسی در برخی از خانم‌ها به صورت خفیف و موقتی مشاهده می‌شود. این عوارض معمولاً تا چند روز ادامه پیدا می‌کنند. از جمله آن‌ها هم می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- سرگیجه
- سردرد
- حالت تهوع و استفراغ
- خستگی
- حساس شدن سینه‌ها
- قاعدگی نامنظم
- خونریزی شدید در زمان قاعدگی
- امکان مشاهده خونریزی میان دوره‌های قاعدگی
- درد شکم
- احساس درد در ناحیه لگن
- گرفتگی عضله‌ها
- تغییرات خلق و خو
عوارض گفته شده جزو عوارض جانبی متداول به شمار می‌روند، اما مصرف این دارو عوارض جانبی نادری هم دارد که در برخی افراد نمود پیدا می‌کنند. واکنش‌های آلرژیک نسبت به این دارو در برخی از زنان دیده می‌شود. این واکنش‌ها شامل موارد زیر هستند:
- تنگی نفس
- خارش
- کهیر
- تورم لب
- تورم گلو
- ورم کل صورت
- تورم زبان
به یاد داشته باشید در صورت تشدید شدن این علائم حتماً باید به مراکز پزشکی مراجعه کنید.
قرص اورژانسی با چه دارو‌هایی تداخل دارد؟
همانطور که می‌دانید، تداخل دارویی برای هر داوریی رخ می‌دهد. به طور کلی تداخلات دارویی روی نحوه عملکرد دارو‌ها تأثیر می‌گذارند و در برخی مواقع حتی امکان ابتلا به عوارض جانبی را هم افزایش می‌دهند. در مورد قرص‌های اورژانسی هم باید بدانید که احتمال تجزیه پروژستین‌ها در تداخل با فرآورده‌ها و دارو‌های گیاهی بسیار زیاد است.
در واقع غلظت پلاسمایی پروژسیتین در مواجهه با مواد گیاهی کاهش می‌یابد. این مسأله روی کاهش اثرات قرص‌های حاوی این ماده مانند لوونورژسترول تأثیرات زیادی دارد؛ از همین رو باید از تداخل داروی ضد بارداری که حاوی مقدار زیادی پروژستین است با دارو‌های گیاهی پرهیز شود.
به طور کلی می‌توان گفت دارو‌های زیر با قرص‌های اورژانسی تداخل دارویی دارند:
- دارو‌های ضد تشنج مانند کاربامازپین، توپیرامات، باربیتورات، فنی توئین و فلبامات
- دارو‌های ضدرتروویروسی یا دارو‌های کنترل ویروس HIV
- ریفامپین
- گریزوفولوین
- آمفتأمین
- آموکسی سیلین
- ایبوپروفن
- سیتالوپرام
- کافئین
- آزیترومایسین
- دولوکستین
- دیازپام
- داکسی سایکلین
- ونلافاکسین
- لوراتادین
- فلوکستین
- لاموتریژین
- ستیریزین
- استأمینوفن
- آلبوترول
وجود تداخلات دارویی با قرص‌های ضدبارداری، حتی ممکن است به بارداری ناخواسته نیز منجر شود.
تأثیرات قرص اورژانسی روی بیماری‌های مقاربتی
تأثیرات قرص اورژانسی روی بیماری‌های مقاربتی
هنگام انجام یک رابطه جنسی پرخطر و بدون محافظت، تنها خطر بارداری ناخواسته وجود ندارد. خطرات دیگری هم در پی رابطه پرخطر گریبان‌گیر فرد می‌شود که از جمله آن‌ها می‌توان به بیماری‌های مقاربتی اشاره کرد. بیماری‌هایی مانند HIV و ایدز، تبخال دستگاه تناسلی، ویروس پاپیلومای انسانی یا همان HPV که به زگیل تناسلی هم معروف است، هپاتیت، عفونت تریکوموناسی، سوزاک، سفلیسو عفونت کلامیدیایی جزو دسته بیماری‌های مقاربتی قرار می‌گیرند.
بسیاری از بیماری‌های مقاربتی بسیار خطرناک هستند و می‌توانند سیستم ایمنی بدن را دچار نقص کنند و در نهایت منجر به مرگ شوند. برای جلوگیری از ابتلا به چنین بیماری‌هایی، مصرف قرص‌های اورژانسی هیچ فایده‌ای ندارد؛ بلکه استفاده از کاندوم، روشی مطمئن‌تر برای عدم ابتلا به این بیماری‌ها خواهد بود.
احتمال بارداری بعد از خوردن قرص اورژانسی چقدر است؟
در پاسخ به این سؤال باید بگوییم که قرص‌های اورژانسی به صورت ۱۰۰% قادر به پیشگیری از بارداری ناخواسته نیستند. تقریباً در ۹۸ درصد مواقع مصرف این قرص‌ها بعد از رابطه پرخطر می‌تواند از بارداری ناخواسته جلوگیری کند، اما باز هم ممکن است که قرص‌های اورژانسی موفق به جلوگیری از بارداری ناخواسته نشوند و در این راه با شکست مواجه شوند.
به طور کلی دلایل بسیاری وجود دارد که حتی با مصرف قرص‌های اورژانسی، باز هم یک خانم باردار شود، برای مثال تداخل دارویی می‌تواند یکی از دلایل آن باشد. تداخلات دارویی حتی تأثیر قرص‌های LD را هم خنثی می‌کنند. MIB بالا از دیگر دلایل شکست روش لوونورژسترول است.
جمع‌بندی
در این مطلب سعی کردیم شما را با نحوه مصرف قرص اورژانسی و نکاتی مربوط به استفاده از این قرص‌ها آشنا کنیم. برای آشنایی بیشتر با قرص اورژانسی و روش های جلوگیری از بارداری از مقالات وبسایت ایمپو استفاده کنید.
منبع : Nhs
